‘Huilende Bruid’ wordt hersteld en verduurzaamd

De onlangs verschenen documentaire ‘Huilende Bruiden’ van Tom Tieman vertelt het verhaal over de teloorgang van de statige herenboerderijen in Oost-Groningen. Boerenkathedralen, de een nog mooier en groter dan de ander. Het rijke uiterlijk danken ze aan de ongekende welvaart ten tijde van de Graanrepubliek in de 19e eeuw. Nu dreigen veel van deze monumentale boerderijen te verkommeren tot onbewoonbare ruïnes. Één van die bruiden is de Oldambtster boerderij van Boelo en Annemarie te Drieborg.

‘Te groot om te bewaren, te kostbaar om weg te doen’
In juni 2023 kreeg DAAD opdracht om de GRRG-subsidie aan te vragen voor de monumentale boerderij van Boelo en Annemarie. Boer Boelo ten Have is de 6e generatie van zijn familie die op de boerderij woont en werkt. Maar door daling van het grondwaterpeil en aardbevingen als gevolg van de gaswinning is er veel schade ontstaan en staat dit erfgoed van de Graanrepubliek op het punt van instorten. Al jaren hopen ze op hulp van de overheid om het verval te keren.. tevergeefs. De boerderij ligt net buiten het effectgebied van de Groningse aardbevingen en tot grote frustratie van het stel worden de steeds breder wijkende scheuren niet gezien als aardbevingsschade. Daarbij komt dat de boerderij is aangemerkt als Rijksmonument waardoor slopen geen optie is. Uit onmacht hebben ze de boerderij roze geverfd.

“Ik haal alle ramen en deuren uit het pand en geef het terug aan de natuur.” – Annemarie –

Nu, na negen onzekere jaren, is er met hulp van DAAD vanuit rijksoverheid geld ter beschikking gesteld voor restauratie en schadeherstel. In samenwerking met W2N Engineers heeft DAAD een ontwerp gemaakt waarbij de gehele boerderij met achterliggende schuur van een nieuwe fundering wordt voorzien onder de bestaande constructies. Ook de gevels, binnenmuren, vloeren en plafonds worden hersteld of vervangen. Voor de graanopslag wordt op eigen terrein een aparte loods gebouwd, hiervoor werd ook een omgevingsvergunning voor aangevraagd.

Het was van belang dat de subsidie- en de vergunningaanvraag snel en gelijktijdig werden gedaan omdat voor de toekenning van de subsidie de verleende omgevingsvergunning bijgesloten moest worden. Dit is gelukt dankzij de inzet van alle betrokken partijen. Zowel de vergunningsprocedure als het subsidie traject is in slechts een half jaar doorlopen en beiden zijn toegekend.

Naast herstellen wordt de boerderij waar mogelijk verduurzaamd. Het enkel glas wordt vervangen door geïsoleerd monumentglas, de gehele begane grond voorzien van geïsoleerde voorzetwanden en een bijna geheel nieuwe klimaatinstallatie wordt geplaatst. De nieuw te bouwen loods biedt ruimte aan opslag van graan, uien en machines waardoor de huidige boerderijschuur gedeeltelijk getransformeerd kan worden tot dierenpraktijkruimte.

Bekijk de documentaire ‘Huilende Bruiden’ op NPO Doc:
Huilende bruiden – NPODoc.nl

Beelden door: Corné Sparidaens

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Monumentencluster ’t Zandt wordt gerestaureerd

Het centrum van het ’t Zandt krijgt een nieuwe impuls. Door twee opgaven te combineren zal het monumentencluster wederom het centrale ontmoetingspunt worden van het Oost-Groningse dorp. Op 24 oktober werd de bouw officieel gestart. 

De hekken voor het  vervallen monumentencluster in het hart van ‘t Zandt vormden jarenlang een troosteloze aanblik. Een plan voor de restauratie van de voormalige herberg, de bakkerij met schuur en het poortgebouw was er in de krimpregio niet. Een koppelkans deed zich voor, toen versterking ook voor het Dorpshuis noodzakelijk bleek. 

De betrokkenheid van DAAD Architecten bij deze opgave stamt al uit 2015, toen we in opdracht van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed een onderzoek deden: Levende Monumenten in een Leefbare Regio. In werkateliers werden potentiële kansen voor het cluster verkend, van B&B tot expositieruimte.

In 2018 werd DAAD gevraagd een haalbaarheidsstudie te maken voor de herbestemming van het cluster tot dorpshuis. Door de kosten van de versterking van het huidige dorpshuis te laten vervallen en  in te brengen in de herbestemming is grootschalige versterking, restauratie en verduurzaming mogelijk.

Het Dorpshuis krijgt een centrale plek in het dorp in de vroegere herberg, met op de verdieping een beheerderswoning. Het poortgebouw zal worden voorzien van een nieuwe entree met café-functie. In de te vergroten schuur van de boerderij zal een nieuwe multifunctionele zaal worden gerealiseerd.

Partners
Arcadis ASSEN
SOCOTEC Beilen
Bouwkundig Bureau JUK Assen
Moedt Bouwbedrijf Sappemeer
Kloeze Installatietechniek
Provincie Groningen

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Ambachtshof wint prijsvraag stationsgebied

De Ambachtshof is door de gemeente Emmen aangewezen als het winnend ontwerp voor de herontwikkeling van stationsgebied. In een team van Brands Bouwontwikkeling en RRog Stedenbouw en landschap,  tekende DAAD Architecten het ontwerp voor drie nieuwe stadsvilla’s en de transformatie van de oude ambachtsschool.

Het plan grijpt de herontwikkeling van het gebied aan om een representatieve en respectvolle entree voor Emmen te maken, waarbij het groene karakter van de landschapsstad wordt versterkt. De sporen uit het verleden vormen hierbij de ruggengraat. Het bruisende hart vormt de ambachtsschool en de daar aan grenzende groene parktuin, de Ambachtshof, waaraan het plan haar naam verleent.

De transformatie van de uit de jaren dertig stammende school bestaat uit het introduceren van een nieuw programma, het restaureren van karakteristieke elementen en het terugbrengen van de ooit zo kenmerkende open structuur. Het gebouw zal naast aan studentenhuisvesting en een ondergrondse fietsenkelder ruimte bieden aan kantoren en een dependance van het Museum Collectie Brands.

De Ambachtshof, die de Stationsstraat en Weerdingerstraat verbindt, zal een schakel vormen in het stedelijk weefsel. Door een ondergrondse parkeervoorziening kan de hof worden ingericht als groene, bruisende verblijfsplek. De landschappelijke identiteit van deze parktuin is ontleend aan de Emmerdennen, een boom- en waterrijk natuurgebied met glooiingen en zwerfkeien. Een uitbouw van de ambachtsschool zal worden opgebouwd tot een pergola met een terras.

Aan de zijde van de Weerdingerstraat zullen drie nieuwe stadsvilla’s worden gebouwd. In schaal en detaillering vormen zij een verbinding  tussen de wederopbouw architectuur en de grootschaligere bouwblokken aan deze straat.  De voorgevels zullen worden getypeerd door dubbelhoge entrees en erkers die zorgen voor een interessante gevelplastiek. De achtergevels, die in verbinding staan met de Ambachtshof, krijgen een uniforme uitstraling door de volledige uitvoering in hout.

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

DAAD Architecten wint GRONIEK

Tijdens de uitreiking van de Groninger Architectuurprijs 2024 viel DAAD Architecten twee keer in de prijzen. Het boerenerf Garmerwolde werd door de publieksjury beloond met een tweede prijs en ontving daarnaast de GRONIEK: een prijs voor een Groningse Nieuwe Klassieker.

In de Theodorus Niemeyer fabriek werden de prijzen in ontvangst genomen door projectarchitect Rob Hendriks en de familie Wigboldus. Met de toekenning van de GRONIEK verdient het ‘nieuwe Groninger erf’ met recht de titel ‘voorbeeldproject’ in de aardbevingsregio. Het laat zien wat er met volharding en eigenzinnigheid allemaal mogelijk is.  

Lees hier meer over het ontwerp

De winnaar van de Boumaprijs, criticus en GRAS-directeur Peter Michiel Schaap looft het project in Garmerwolde omdat er veel op goede wijze samenkomt, van aardbevingsschade tot cultuurhistorie. Goed ontwerp doe je samen, zoals Schaap het mooi verwoordt: met een opdrachtgever met liefde voor de plek, een architect die weet hoe je in het landschap bouwt, een bouwer die het ambacht beheerst en een gemeente die de waarde van een plan inziet.

Inmiddels zijn de eerste boeren in Garmerwolde langs geweest voor een bezoek. De jongste generatie van de familie ziet het als hun taak andere boeren te inspireren dat het anders kan. Namelijk met een boerenerf dat eigentijds en duurzaam is en bijdraagt aan de regionale kwaliteit. Dat er zoveel interesse is stemt hoopvol, zeker nu de opgave voor de sloop/nieuwbouw van boerenerven actueler is dan ooit.

Onze felicitaties gaan verder uit naar alle winnaars van de Groninger Architectuurprijs 2024. Het is dankzij het werk en de betrokkenheid van Zofa Architecten ( Werkmanhof), Atelier PRO en Vakwerk Architecten (Universitair Centrum Psychiatrie) – maar zeker ook door mensen als Peter Michiel Schaap – dat Groningen als stad blijft ontwikkelen en fascineren.

En tenslotte natuurlijk grote dank aan iedereen die samen het ontwerp hebben gemaakt tot een ‘Groningse Nieuwe Klassieker’:
Rob Hendriks
Jorinde van der Wal
Roelof Blok
Stieneke van der Wal (Het NoorderErf)

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Boerenerf genomineerd voor architectuurprijs

Het project  Boerenerf Garmerwolde is genomineerd voor de Groninger Architectuur Prijs 2024.
De vakjury, dit jaar afkomstig uit Nijmegen, maakte dat bekend tijdens De Grote Nominatieshow op vrijdag 20 september. 

Het project wordt geloofd omdat het de boerderij als architectonisch object weer op de agenda zet, aldus de jury. “Het getuigt van een enorm vakmanschap en daarom willen we het graag nomineren.”  

Lees hier meer over het project.

Zowel in onze projecten als in ons onderzoek streven we er naar een bijdrage te leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van het noorden. We zijn dan ook erg blij met deze nominatie, die het belang van kwalitatief hoogwaardige architectuur in het agrarisch gebied onderstreept. Zeker nu de omvang van de problematiek in het aardgasgebied steeds duidelijker wordt, zouden we iedereen willen aanmoedigen de versterkingsopgave van boerderijen ter hand te nemen. 

Naast een juryprijs is er ook een publieksprijs. Dit betekent dat iedereen via de website van de Groninger Architectuur Maand een stem kan uitbrengen. Dit kan nog tot en met 3 oktober.

Stemmen op Boerderij Garmerwolde kan hier.

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Versterking gestart van Landgoed Ekenstein

Net voor de bouwvak is gestart met de versterking en de restauratie van Hotel Landgoed Ekenstein. Deze historische buitenplaats, bestaande uit een park, landhuis, schathoes, dienstwoning en kinderboerderij gelegen ten westen van Appingedam, is van grote cultuurhistorische waarde.  

Het hotelgebouw, oorspronkelijk uit de 17e eeuw is in 1870 in neogothische stijl verbouwd. Aan de noordzijde bevindt zich een van de weinige in Groningen overgebleven Roodbaardparken. In de eerste fase wordt gewerkt aan de sloop en de versterking van het gebouwenensemble. Zo zijn in de kap van het Landgoed de hotelkamers gesloopt, zodat de knooppunten van de kapconstructie kunnen worden versterkt. Het oude monumentale gedeelte van de begane grond blijft hierbij intact.

In het Schathoes, zo geheten naar de ‘schat van de boer’ (zijn veestapel), worden bouwdelen uit de jaren 90 verwijderd, zodat het oorspronkelijke ensemble weer afleesbaar wordt. De voormalige schuren worden voorzien van een nieuwe fundering en kap, de oude gebinten blijven echter behouden. Op basis van een oude pui die tijdens de sloop is aangetroffen zullen de gevels in oude glorie worden hersteld. Het schathoes wordt met respect voor het monument na-geïsoleerd en voorzien van nieuwe klimaatinstallaties.

PARTNERS
Jurriens Noord / Friso Bouwgroep
BAM Bouw & Techniek
NCG
abtWassenaar
STRAKKS Ingenieurs

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Hotel Het Witte Veen feestelijk geopend

Nadat een brand in 2022 het Drentse hotel Het Witte Veen geheel verwoestte, was het voor DAAD Architecten de uitdaging om in zeer korte tijd een streekeigen ontwerp te maken dat voldoet aan de huidige duurzaamheidseisen.

Nieuwbouw bood kansen om een eigentijds horecabedrijf te realiseren dat de kwaliteiten van de locatie optimaal benut. Zo is de openheid van de Drentse veenontginningen overal vanuit het nieuwe hotel te ervaren.

In het ontwerp is de oorspronkelijke opzet van voorhuis met achterliggende schuur voortgezet. Alle functies van het nieuwe hotel, ook de bedrijfswoning, zijn binnen één schuurvolume geïntegreerd. Passend bij de agrarische context zijn ingrepen zoals krimpen en sleepkappen ingezet om een zo compact mogelijk volume te realiseren dat ruimte biedt aan 28 hotelkamers.

Overstekken aan de zuidzijde voorkomen oververhitting en zorgen dat de zichtlijnen naar het landschap open blijven. Een patchwork van houtpatronen in de gevel verwijst naar de regionale traditie van boerenschuren, maar zorgt ook voor meer transparantie en verfijning in het schuurvolume. Door de half open gevel door te trekken worden warmtepompen en vluchttrappen uit het zicht genomen en geïntegreerd in de architectuur.

In het interieur is de houten en duurzame uitstraling voortgezet. Hier zorgt een eigentijdse houten gebintconstructie ervoor dat niet alleen in het restaurant, maar ook in de rest van het hotel de sfeer en charme van een Drentse schuur kan worden ervaren.

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Partners
Hotel Het Witte Veen 
Bouwbedrijf H. Hilberink
Installateur Donker Veenstra
Installatie adviseur Strakks
Kroeze Interieur

Pilot Duurzame Dorpshuizen

Na de succesvolle pilot in 2021 is DAAD Architecten nogmaals gevraagd de verduurzaming en cultuurhistorie van een reeks Drentse dorpshuizen te verkennen. Samen met ingenieursbureau Archipunt zijn tien adviesrapporten opgesteld, die op de slotbijeenkomst van 21 mei 2024 werden gepresenteerd. 

Wat is het probleem?
In Drenthe dreigen dorpshuizen te verdwijnen, door de gestegen exploitatiekosten en verhoogde energielasten. Zo’n 200 dorpshuizen in Drenthe lopen tegen deze problemen aan. De provincie Drenthe heeft DAAD en Archipunt gevraagd of en welke investeringen nodig zijn om de dorpshuizen toekomstbestendig te maken.

Resultaten tweede pilot
Net als in de eerste pilot is gekeken naar het programma en welke kansen een gebouw biedt als je verder kijkt dan bouwtechniek, energiehuishouding en cultuurhistorische waardestelling alleen. De oplossingen die DAAD biedt, liggen niet in het ontwerpen van een nieuwe architectuur, maar juist in het bedenken van slimme manieren van rendabel hergebruik. Nadat in gesprekken een inventarisatie is gemaakt van de behoeften en mogelijkheden, is er per dorpshuis een visuele collage gemaakt die de kansen en mogelijkheden verbeeldt.

Waar in het ene dorpshuis blowers een acceptabele mogelijkheid bieden voor verwarming, is in een ander dorpshuis met een ander gebruik isolatie van de buitenschil het meest rendabel. Zo kan in het dorpshuis van Assen de noodzaak tot dakisolatie gekoppeld worden aan het aanwezige ruimtegebrek; hierdoor wordt het bouwen van een verdieping op het gebouw een reële optie. Maatwerk staat in dit proces, dat gedreven wordt door het zoeken naar integrale oplossingen, centraal.    

De pilot Duurzame Drentse Dorpshuizen is geïnitieerd door het beleidsteam Cultuurhistorie en Ruimte van de Provincie Drenthe samen met het Programma Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed.
Meer informatie vindt u hier.

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Voorjaarsexcursie naar Duitsland

Verleden en toekomst gaan in Duitsland hand in hand. Tijdens de buitenland excursie van dit jaar bezocht DAAD de Rijnmetropool Keulen en het Ruhrgebied rondom de stad Essen. Onze architectonische bestemmingen vormden een veelzijdige mix tussen eeuwenoud en modern, traditie en innovatie.

Waar in de binnenstad van Keulen de 2000-jaar oude geschiedenis ingezet wordt om de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte te vergroten, zijn de torenhoge relicten van kolen en staal rondom de Zollverein omgevormd tot een waar Unesco-ontdekkingspark waarin je bijna zou vergeten hoe problematisch dit verleden voor onze gezamenlijke toekomst is.

Duitsland is een land van uitersten, en dat zien we ook in de architectuur. De Tatendrang en ambitie van Duitse opdrachtgevers en architecten is fascinerend om te zien. Een voorbeeld is de Zeppelin-hangar van Theodor Wüllenkemper, waarvan de houten draagconstructie 42 meter overspant. Door de gerichte keuze van materialen en door hergebruik werd ruim 156 ton CO2 bespaard.

Op een ander schaalniveau, maar niet minder inspirerend is de in 2004 gebouwde Evangelische Gesamtschule in Gelsenkirche. Architect Peter Hübner ontwierp deze antroposofische school, als een dorp rondom een centrale straat. We herkennen ons in de dialoog met de gebruikers; in een participatie proces tekenden de leerlingen zelf mee aan hun eigen klassengebouw.

We kijken terug op een leerzame excursie waar we – naast veel nieuwe inspiratie en kennis, vooral ook mee naar huis nemen dat de tijd kunnen nemen, voor en met elkaar, misschien wel het meest waardevolle is.

Bijzondere dank aan onze collega’s Nils, Roel en Anja die deze zeer geslaagde excursie hebben georganiseerd. 

Meer weten? Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .

Subsidie verleend voor roze boerderij

De GRRG-subsidie voor het herstel van de monumentale Oldambtster ‘roze’ boerderij in Drieborg is officieel toegekend. Dankzij de inzet van alle betrokken partijen is zowel de vergunningsprocedure als het subsidie traject binnen de uitzonderlijk korte periode van slechts een half jaar doorlopen.

Ruim negen jaar verkeerden de eigenaars in onzekerheid, omdat hun 158 jaar oude boerderij net buiten het effectgebied van de Groningse aardbevingen lag. In die tijd zijn de scheuren in de buitengevels en binnenmuren vergroot, zijn er lekkages opgetreden en is de verzakkingsproblematiek verergerd.

Om in aanmerking te komen voor de GRRG-subsidie die de langverwachte herstelwerkzaamheden mogelijk zou kunnen maken, diende eveneens op tijd een omgevingsvergunning te zijn verleend. Dat dit gelukt is, is te danken aan de grote inzet van de DAAD bouwkunde en restauratie afdeling, de constructeurs van W2N en de intensieve betrokkenheid van de Provincie Groningen, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Erfgoedcommissie en de Gemeente Oldambt.

In het gemaakte ontwerp wordt de gehele boerderij met kelder en achterliggende aangrenzende schuur voorzien van een nieuwe fundering onder de bestaande constructies. Tevens worden de gevels, binnenmuren, vloeren en plafonds hersteld of vervangen. Voor de graanopslag zal zeer waarschijnlijk een aparte loods worden gebouwd, waarvoor eveneens een omgevingsvergunning is verleend.

Onze dank gaat uit naar alle collega’s en alle overige betrokken partijen die er voor hebben gezorgd dat dit monumentale erfgoed nu voor de toekomst behouden kan worden.

 

Wil je meer weten over onze restauratie projecten ?  
Blijf op de hoogte via LinkedIn,  Instagram of Facebook .